พจนานุกรมศัพท์บาลี-ไทย ฉบับพกพา Pali-Thai Dictionary
On Sale
$19.00
$19.00
พจนานุกรมศัพท์บาลี-ไทย ฉบับพกพา Pali-Thai Dictionary ใช้สำหรับนักศึกษาภาษาบาลีในทุกระดับการศึกษาและสำหรับประชาชนทั่วไป เริ่มด้วยสระภาษาบาลี และตามด้วย พยัญชนะ วรรค และพยัญชนะ อ วรรค
Pali-Thai Dictionary is useful instrument for those who are learning Pali.
พจนานุกรมศัพท์บาลี-ไทย ฉบับพกพา ได้ใช้หนังสือ Concise Pali-English Dictionary ของท่าน A. P. Buddhadhatta Mahathera เป็นต้นแบบในการจัดทำ แต่ก็ไม่ได้ใช้ศัพท์ที่ท่านใช้ทั้งหมด ทั้งนี้เพื่อไม่ให้หนังสือมีขนาดหนามาก
นักเรียนและนักศึกษาในโรงเรียนและในมหาวิทยาลัย ตลอดจนผู้สนใจศึกษาภาษาบาลีสามารถนำไปใช้เพื่อเป็นอุปกรณ์ในการศึกษาภาษาบาลีได้เป็นอย่างดี
สำหรับในการแปลศัพท์ภาษาบาลีสู่ภาษาไทยได้รักษาความหมายแบบดั้งเดิมของภาษาบาลีเอาไว้บ้าง และได้เพิ่มเติมด้วยภาษาสมัยใหม่บ้าง ซึ่งยากนักที่จะหาได้จากหนังสือพจนานุกรมศัพท์บาลี-ไทยเล่มอื่นๆ
การเรียงลำดับศัพท์ภาษาบาลีเป็นไปตามลำดับอักษรของภาษาบาลี กล่าวคือ สระ ตามด้วยพยัญชนะวรรคต่าง และพยัญชนะเศษวรรค
ตัวอย่าง
พจนานุกรมศัพท์บาลี-ไทย หมวดสระ อ
----------------------------------------------------
อ, อา ทำให้สั้นเป็น อ เมื่ออยู่หน้า พยัญชนะตัวซ้อน เช่น อา + โกสติ =อกฺโกสติ;
น ที่เป็นคำปฏิเสธ เปลี่ยน น เป็น อ ใช้เมื่ออยู่หน้า นาม, วิเสสนะ เช่น น+กุสล = อกุสล;
อ ใช้เพื่อแสดงความหมายของการกระทำในอดีต ได้ เช่น อกาสิ ได้กระทำแล้ว
อกฏ, อกต (วิเสสนะ) ไม่ทำ, ไม่ปรุงแต่ง
อกตญฺญู (วิเสสนะ) ไม่รู้คุณที่ผู้อื่นกระทำไว้แล้ว
อกมฺปิย (วิเสสนะ) ไม่เคลื่อนไหว, ถาวร, มั่นคง
อกรณ (นปุงสกลิงค์) ไม่กระทำ
อกรณีย (อัพพยศัพท์) สิ่งที่ไม่พึงกระทำ, สิ่งที่ไม่ควร, การกระทำที่ไม่เหมาะสม
อกโรนฺต (อันตะ) ไม่กระทำอยู่
อกาจ (วิเสสนะ) ไม่มีที่ติ
อกามก (วิเสสนะ) ไม่ปรารถนา
อกาล (ปุงลิงค์) ไม่ใช่กาล, เวลาที่ไม่เหมาะสม. (วิเสสนะ) พ้นฤดู
อกาสิ (อดีตกาล) ได้กระทำแล้ว
อกิริย (นปุงสกลิงค์) ไม่ทำ, อกิริยวาท (ปุงลิงค์) ทฤษฎีที่ว่าไม่มีผลภายหลังของการกระทำ
อกิญฺจน (วิเสสนะ) ไม่มีอะไร
อกิลาสุ (วิเสสนะ) ไม่เหน็ดเหนื่อย, กระฉับกระเฉง
อกุฏิล (วิเสสนะ) ตรง, ซื่อสัตย์, ไม่คด
อกุโตภย (วิเสสนะ) ปลอดภัยจากทุกที่
อกุปฺป (วิเสสนะ) มั่นคง, ไม่สั่นสะเทือน
อกุสลา (นปุงสกลิงค์) เป็นบาป, การกระทำที่ไม่ดี, (วิเสสนะ) ไม่มีทักษะ
อโกวิท (วิเสสนะ) ไม่ฉลาด
อกฺก (ปุงลิงค์) ดวงอาทิตย์
อกฺกนฺต (กิริยากิตก์) เหยียบแล้ว
อกฺกนฺทติ (กิริยาอาขยาต) ร้องให้
อกฺกมติ (กิริยาอาขยาต) เหยียบ, ปราบปราม
อกฺกุฏฺฐ (กิริยากิตก์) ด่าแล้ว
อกฺโกส (ปุงลิงค์) ด่า,อกฺโกสก (ปุงลิงค์) ผู้ด่า
อกฺโกสติ (กิริยาอาขยาต) ด่า
อกฺข (นปุงสกลิงค์) ลูกเต๋า, แกน, อวัยวะรับสัมผัส
อกฺขก (นปุงสกลิงค์) กระดูกไหปลาร้า
อกฺขณ (ปุงลิงค์) เวลาที่ไม่เหมาะสม
อกฺขต (วิเสสนะ) ไม่บาดเจ็บ, ไม่มีตำหนิ
อกฺขทสฺส (ปุงลิงค์) ผู้พิพากษา
อกฺขทุตฺต (วิเสสนะ) ติดการพนัน
อกฺขย (วิเสสนะ) ไม่เปลี่ยนแปลง, นิรันดร, ไม่สิ้นไป, (นปุงสกลิงค์) สันติภาพนิรันดร
อกฺขร (นปุงสกลิงค์) ตัวอักษร,อกฺขรผลก(ปุงลิงค์) กระดานชนวน, อกฺขรสมย (ปุงลิงค์) ศาสตร์ว่าด้วยการเขียนและการอ่าน
อกฺขาต (กิริยากิตก์) ประกาศแล้ว,บอกแล้ว, กล่าวแล้ว
อกฺขาติ (กิริยาอาขยาต) ประกาศ, บอก, กล่าว
อกฺขาตุ, อกฺขายี (ปุงลิงค์) ผู้บอก,ผู้สอน
อกฺขิ (ปุงลิงค์) ดวงตา, อกฺขกูป (ปุงลิงค์) เบ้าตา, อกฺขตารา(ปุงลิงค์) รูม่านตา, อกฺขทล (นปุงสกลิงค์) เปลือกตา
อกฺขิตฺต (วิเสสนะ) ไม่ขว้างแล้ว,ไม่ดูถูกแล้ว
อกฺโกภ (วิเสสนะ) ไม่หวั่นไหว,ไม่สั่นสะเทือน
อกฺโขภินี,อกฺโขหินี (อิตถีลิงค์) จำนวนมาก, กองทัพที่มีทหารจำนวนมาก
อกฺเขตฺต (นปุงสกลิงค์) สถานที่ที่ไม่เหมาะสม
อค (ปุงลิงค์) ภูเขา, ต้นไม้
อคติ (อิตถีลิงค์) ทางผิด,ลำเอียง
อคท (นปุงสกลิงค์) ยารักษาโรค
อครุ(วิเสสนะ) ไม่หนัก,ไม่ลำบาก
อคลุ (ปุงลิงค์) ไม้ว่านหางจระเข้
อคาธ (วิเสสนะ) ลึกมาก,ไม่หนุน
อคาร (นปุงสกลิงค์) บ้าน,ที่พักอาศัย
อคาริก,อคาริย (วิเสสนะ) คฤหัสถ์,ผู้ครองเรือน
อคฺค (วิเสสนะ) เลิศ, ยอด,ปลายสุด,อคฺคตา (อิตถีลิงค์) ความเป็นยอด,
อคฺคตฺต (นปุงสกลิงค์) มีความสำคัญ, อคฺคผล (นปุงสกลิงค์) การเก็บเกี่ยวครั้งแรก,
ผลสูงสุดของความเป็นพระอรหันต์, อคฺคมคฺค (ปุงลิงค์) ทางสูงสุดของความหลุดพ้น,
อคฺคมเหสี (อิตถีลิงค์) อรรคมเหสี (เมียเอกของพระราชา)
อคฺคญฺญ (วิเสสนะ) รู้ว่าเป็นยอด,รู้ว่าเป็นเลิศ
อคฺคล (นปุงสกลิงค์) กลอนประตู, สลัก
อคฺคิ (ปุงลิงค์) ไฟ
อคฺฆ (ปุงลิงค์) ราคา,คุณค่า
อคฺฆก, อคฺฆนก (วิเสสนะ) มีคุณค่า
อคฺฆติ (กิริยาอาขยาต) มีค่า
Pali-Thai Dictionary is useful instrument for those who are learning Pali.
พจนานุกรมศัพท์บาลี-ไทย ฉบับพกพา ได้ใช้หนังสือ Concise Pali-English Dictionary ของท่าน A. P. Buddhadhatta Mahathera เป็นต้นแบบในการจัดทำ แต่ก็ไม่ได้ใช้ศัพท์ที่ท่านใช้ทั้งหมด ทั้งนี้เพื่อไม่ให้หนังสือมีขนาดหนามาก
นักเรียนและนักศึกษาในโรงเรียนและในมหาวิทยาลัย ตลอดจนผู้สนใจศึกษาภาษาบาลีสามารถนำไปใช้เพื่อเป็นอุปกรณ์ในการศึกษาภาษาบาลีได้เป็นอย่างดี
สำหรับในการแปลศัพท์ภาษาบาลีสู่ภาษาไทยได้รักษาความหมายแบบดั้งเดิมของภาษาบาลีเอาไว้บ้าง และได้เพิ่มเติมด้วยภาษาสมัยใหม่บ้าง ซึ่งยากนักที่จะหาได้จากหนังสือพจนานุกรมศัพท์บาลี-ไทยเล่มอื่นๆ
การเรียงลำดับศัพท์ภาษาบาลีเป็นไปตามลำดับอักษรของภาษาบาลี กล่าวคือ สระ ตามด้วยพยัญชนะวรรคต่าง และพยัญชนะเศษวรรค
ตัวอย่าง
พจนานุกรมศัพท์บาลี-ไทย หมวดสระ อ
----------------------------------------------------
อ, อา ทำให้สั้นเป็น อ เมื่ออยู่หน้า พยัญชนะตัวซ้อน เช่น อา + โกสติ =อกฺโกสติ;
น ที่เป็นคำปฏิเสธ เปลี่ยน น เป็น อ ใช้เมื่ออยู่หน้า นาม, วิเสสนะ เช่น น+กุสล = อกุสล;
อ ใช้เพื่อแสดงความหมายของการกระทำในอดีต ได้ เช่น อกาสิ ได้กระทำแล้ว
อกฏ, อกต (วิเสสนะ) ไม่ทำ, ไม่ปรุงแต่ง
อกตญฺญู (วิเสสนะ) ไม่รู้คุณที่ผู้อื่นกระทำไว้แล้ว
อกมฺปิย (วิเสสนะ) ไม่เคลื่อนไหว, ถาวร, มั่นคง
อกรณ (นปุงสกลิงค์) ไม่กระทำ
อกรณีย (อัพพยศัพท์) สิ่งที่ไม่พึงกระทำ, สิ่งที่ไม่ควร, การกระทำที่ไม่เหมาะสม
อกโรนฺต (อันตะ) ไม่กระทำอยู่
อกาจ (วิเสสนะ) ไม่มีที่ติ
อกามก (วิเสสนะ) ไม่ปรารถนา
อกาล (ปุงลิงค์) ไม่ใช่กาล, เวลาที่ไม่เหมาะสม. (วิเสสนะ) พ้นฤดู
อกาสิ (อดีตกาล) ได้กระทำแล้ว
อกิริย (นปุงสกลิงค์) ไม่ทำ, อกิริยวาท (ปุงลิงค์) ทฤษฎีที่ว่าไม่มีผลภายหลังของการกระทำ
อกิญฺจน (วิเสสนะ) ไม่มีอะไร
อกิลาสุ (วิเสสนะ) ไม่เหน็ดเหนื่อย, กระฉับกระเฉง
อกุฏิล (วิเสสนะ) ตรง, ซื่อสัตย์, ไม่คด
อกุโตภย (วิเสสนะ) ปลอดภัยจากทุกที่
อกุปฺป (วิเสสนะ) มั่นคง, ไม่สั่นสะเทือน
อกุสลา (นปุงสกลิงค์) เป็นบาป, การกระทำที่ไม่ดี, (วิเสสนะ) ไม่มีทักษะ
อโกวิท (วิเสสนะ) ไม่ฉลาด
อกฺก (ปุงลิงค์) ดวงอาทิตย์
อกฺกนฺต (กิริยากิตก์) เหยียบแล้ว
อกฺกนฺทติ (กิริยาอาขยาต) ร้องให้
อกฺกมติ (กิริยาอาขยาต) เหยียบ, ปราบปราม
อกฺกุฏฺฐ (กิริยากิตก์) ด่าแล้ว
อกฺโกส (ปุงลิงค์) ด่า,อกฺโกสก (ปุงลิงค์) ผู้ด่า
อกฺโกสติ (กิริยาอาขยาต) ด่า
อกฺข (นปุงสกลิงค์) ลูกเต๋า, แกน, อวัยวะรับสัมผัส
อกฺขก (นปุงสกลิงค์) กระดูกไหปลาร้า
อกฺขณ (ปุงลิงค์) เวลาที่ไม่เหมาะสม
อกฺขต (วิเสสนะ) ไม่บาดเจ็บ, ไม่มีตำหนิ
อกฺขทสฺส (ปุงลิงค์) ผู้พิพากษา
อกฺขทุตฺต (วิเสสนะ) ติดการพนัน
อกฺขย (วิเสสนะ) ไม่เปลี่ยนแปลง, นิรันดร, ไม่สิ้นไป, (นปุงสกลิงค์) สันติภาพนิรันดร
อกฺขร (นปุงสกลิงค์) ตัวอักษร,อกฺขรผลก(ปุงลิงค์) กระดานชนวน, อกฺขรสมย (ปุงลิงค์) ศาสตร์ว่าด้วยการเขียนและการอ่าน
อกฺขาต (กิริยากิตก์) ประกาศแล้ว,บอกแล้ว, กล่าวแล้ว
อกฺขาติ (กิริยาอาขยาต) ประกาศ, บอก, กล่าว
อกฺขาตุ, อกฺขายี (ปุงลิงค์) ผู้บอก,ผู้สอน
อกฺขิ (ปุงลิงค์) ดวงตา, อกฺขกูป (ปุงลิงค์) เบ้าตา, อกฺขตารา(ปุงลิงค์) รูม่านตา, อกฺขทล (นปุงสกลิงค์) เปลือกตา
อกฺขิตฺต (วิเสสนะ) ไม่ขว้างแล้ว,ไม่ดูถูกแล้ว
อกฺโกภ (วิเสสนะ) ไม่หวั่นไหว,ไม่สั่นสะเทือน
อกฺโขภินี,อกฺโขหินี (อิตถีลิงค์) จำนวนมาก, กองทัพที่มีทหารจำนวนมาก
อกฺเขตฺต (นปุงสกลิงค์) สถานที่ที่ไม่เหมาะสม
อค (ปุงลิงค์) ภูเขา, ต้นไม้
อคติ (อิตถีลิงค์) ทางผิด,ลำเอียง
อคท (นปุงสกลิงค์) ยารักษาโรค
อครุ(วิเสสนะ) ไม่หนัก,ไม่ลำบาก
อคลุ (ปุงลิงค์) ไม้ว่านหางจระเข้
อคาธ (วิเสสนะ) ลึกมาก,ไม่หนุน
อคาร (นปุงสกลิงค์) บ้าน,ที่พักอาศัย
อคาริก,อคาริย (วิเสสนะ) คฤหัสถ์,ผู้ครองเรือน
อคฺค (วิเสสนะ) เลิศ, ยอด,ปลายสุด,อคฺคตา (อิตถีลิงค์) ความเป็นยอด,
อคฺคตฺต (นปุงสกลิงค์) มีความสำคัญ, อคฺคผล (นปุงสกลิงค์) การเก็บเกี่ยวครั้งแรก,
ผลสูงสุดของความเป็นพระอรหันต์, อคฺคมคฺค (ปุงลิงค์) ทางสูงสุดของความหลุดพ้น,
อคฺคมเหสี (อิตถีลิงค์) อรรคมเหสี (เมียเอกของพระราชา)
อคฺคญฺญ (วิเสสนะ) รู้ว่าเป็นยอด,รู้ว่าเป็นเลิศ
อคฺคล (นปุงสกลิงค์) กลอนประตู, สลัก
อคฺคิ (ปุงลิงค์) ไฟ
อคฺฆ (ปุงลิงค์) ราคา,คุณค่า
อคฺฆก, อคฺฆนก (วิเสสนะ) มีคุณค่า
อคฺฆติ (กิริยาอาขยาต) มีค่า