"Πολλοί εξαιρετικά έξυπνοι άνθρωποι δεν σκέφτονται καλά... Πολλοί άνθρωποι μέτριας εξυπνάδας, σκέφτονται καλύτερα! Η ισχύς του αυτοκινήτου είναι διαφορετικό πράγμα από το πως οδηγείται το αυτοκίνητο." Δρ. Edward de Bono
Εσύ τι βάζεις συνήθως πρώτο όταν παίρνεις μια απόφαση;
Τη λογική 🧠 ή το συναίσθημα 💖;
Αναζητάς όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες πριν αποφασίσεις;
Στέκεσαι περισσότερο στα οφέλη της απόφασης ή εστιάζεις κυρίως στα ρίσκα και τους κινδύνους;
Μήπως δυσκολεύεσαι να πάρεις τις κατάλληλες αποφάσεις ή να επιλύσεις ένα πρόβλημα και οδηγείσαι στην αναβλητικότητα;
Μία πολύ αποτελεσματική τεχνική, η οποία πιστεύω ότι θα βελτιώσει τον τρόπο που σκέφτεσαι, θα σε βοηθήσει να παίρνεις καλύτερες αποφάσεις, και να επιλύεις ζητήματα που σε απασχολούν είναι τα Έξι Καπέλα Σκέψης του Δρ. Edward de Bono.
Είναι ένας εξαιρετικά χρήσιμος τρόπος για να συζητήσεις ένα ζήτημα, να λύσεις ένα πρόβλημα ή να καταλήξεις σε μια σημαντική απόφαση.
Ο λόγος είναι ότι ενθαρρύνει μια ομάδα ή ένα άτομο να προσεγγίσει ένα οποιοδήποτε θέμα από όλες τις πιθανές οπτικές γωνίες.
Πριν σου πω όμως περισσότερα για αυτή, είναι σημαντικό να αναφέρω 2 βασικούς τύπους σκέψης.
Αντιπαραθετική vs. Παράλληλη Σκέψη
Οι περισσότεροι σε μια συζήτηση χρησιμοποιούμε τη μέθοδο της Αντιπαραθετικής Σκέψης:
"Εγώ έχω δίκιο, άρα εσύ έχεις άδικο".
Προσπαθούμε δηλαδή με λογικά επιχειρήματα (τις περισσότερες φορές 😏), ν’ αποδείξουμε ότι η δική μας άποψη είναι η σωστή.
Ο συγκεκριμένος τύπος σκέψης δεν είναι δημιουργικός, καθώς μας περιορίζει ανάμεσα σε 2 μόνο εναλλακτικές, όπου αυτό που συμβαίνει συνήθως, είναι να επικρατεί η άποψη του πιο ισχυρού.
Ειδικά αν μιλάμε για επαγγελματικό περιβάλλον, αυτό το φαινόμενο είναι πιο έντονο…
Για να μπορέσουμε να γίνουμε δημιουργικοί και να φτιάξουμε κάτι καινούριο, χρειάζεται να σκεφτούμε διαφορετικά.
Χρειάζεται ο καθένας να μπορεί να διατυπώνει τις σκέψεις του, παράλληλα με τις σκέψεις των άλλων, χωρίς να "επιτίθεται" ή να κρίνει!
Αυτό επιτυγχάνεται με την Παράλληλη Σκέψη, μέσω της οποίας όλοι, συγχρόνως, χρησιμοποιούν το ίδιο εργαλείο σκέψης. Έτσι επενδύουμε στη συνεργασία αντί του ανταγωνισμού.
Τα 6 Καπέλα Σκέψης, είναι ένα πρακτικό εργαλείο για να μπορείς να εφαρμόσεις την Παράλληλη Σκέψη.
Τα 6 Καπέλα Σκέψης
Ας υποθέσουμε ότι είσαι σε μια συνάντηση, και κάποιος παρουσιάζει μια νέα ιδέα ή προτείνει μια αλλαγή αναφέροντας τα οφέλη.
Εκείνη τη στιγμή, εσύ σκέφτεσαι ήδη τα ρίσκα και ένα σωρό λόγους που η ιδέα δεν θα λειτουργήσει, με αποτέλεσμα να μην ακούς τίποτα απ’ όσα αναφέρει ο άλλος!
Μπορεί επίσης να έχεις μια διαφορετική ιδέα για το ίδιο θέμα, την οποία θέλεις να υποστηρίξεις…
Πόσο εποικοδομητική θεωρείς ότι θα είναι αυτή η συνάντηση;
Για να αξιολογηθεί σωστά μια ιδέα ή ένας τρόπος επίλυσης ενός ζητήματος, είναι σημαντικό όλοι να σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο εκείνη τη στιγμή.
Με την τεχνική των 6 Καπέλων Σκέψης, εξασφαλίζεται με έναν "παιχνιδιάρικο" τρόπο, ότι όλοι σκέφτονται τα ίδια θέματα ταυτόχρονα, "φορώντας" εικονικά, έξι διαφορετικά καπέλα.
Είναι σημαντικό να γίνει ξεκάθαρο, ότι τα καπέλα δεν αποτελούν κατηγορίες ατόμων. Επομένως κάθε σκεπτόμενο άτομο, θα πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί όλα τα καπέλα, όπως ένας μάστορας πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί όλα του τα εργαλεία, ανάλογα με την περίπτωση.
Κάθε καπέλο έχει διαφορετικό χρώμα και αντιπροσωπεύει έναν συγκεκριμένο τύπο διαδικασίας σκέψης, όπως θα δεις παρακάτω:
Μπλε καπέλο - Διαδικασία / Διαχείριση Σκέψης:
Θα έλεγε: "Πρέπει να δούμε τις προτεραιότητες"
Χαρακτηριστικά:
- Οργάνωση της σκέψης και σχεδιασμός για δράση
- Τήρηση Κανόνων
Λευκό καπέλο - Γεγονότα / Πληροφορίες:
Θα έλεγε: "Τι γνωρίζουμε για το θέμα;"
Χαρακτηριστικά:
- Αναζητά πληροφόρηση και δεδομένα
- Τι γνωρίζω;
- Τι επιπλέον χρειάζεται να μάθω;
Κόκκινο καπέλο - Συναισθήματα / Διαίσθηση:
Θα έλεγε: "Νιώθω ότι αυτή η ιδέα θα λειτουργήσει!"
Χαρακτηριστικά:
- Διαίσθηση, Προαίσθημα, Ένστικτο
- Αναφέρει τα συναισθήματα τη συγκεκριμένη στιγμή
- Δεν χρειάζεται αιτιολόγηση
Κίτρινο καπέλο - Αισιοδοξία / Οφέλη:
Θα έλεγε: "Ας δούμε λίγο τι θα κερδίσουμε..."
Χαρακτηριστικά:
- Αισιόδοξο και Λογικό
- Γιατί είναι χρήσιμη η ιδέα;
- Πρέπει να αιτιολογήσει
Μαύρο καπέλο - Κίνδυνοι / Προκλήσεις:
Θα έλεγε: "Τι μπορεί να πάει στραβά;"
Χαρακτηριστικά:
- Εντοπίζει δυσκολίες και πιθανές αδυναμίες ή εμπόδια
- Σκέφτεται λογικά
- Επισημαίνει τους κινδύνους
Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ το μαύρο καπέλο μπορεί να είναι το πιο χρήσιμο από τα έξι καπέλα, ο de Bono προειδοποιεί για την υπερβολική χρήση του, καθώς αυτό μπορεί να σκοτώσει δημιουργικές ιδέες και θετική σκέψη.
Πράσινο καπέλο - Νέες ιδέες / Δημιουργικότητα:
Θα έλεγε: "Πως μπορούμε να το κάνουμε διαφορετικά;"
Χαρακτηριστικά:
- Εντοπίζει εναλλακτικές και "γεννάει" ιδέες
- Δεν χρειάζεται να έχει λογική
- Δίνει λύσεις στα προβλήματα του μαύρου καπέλου
Ποιά είναι όμως η σωστή σειρά;
Είναι χρήσιμο να ακολουθείς μια σειρά από καπέλα έτσι ώστε να σκεφτείς δημιουργικά για κάποιο θέμα. Η ακριβής σειρά μπορεί να διαφέρει ανάλογα την περίσταση.
Π.χ αν πρόκειται για ένα νέο πρόβλημα η προτεινόμενη σειρά είναι:
- Άσπρο: για συλλογή πληροφοριών.
- Πράσινο: για ιδέες και προτάσεις.
- Κίτρινο ακολουθούμενο από το μαύρο: για την αξιολόγηση εναλλακτικών προτάσεων.
- Κόκκινο: για την αποτίμηση συναισθημάτων στο σημείο αυτό.
- Μπλε: για να αποφασιστούν οι επόμενες ενέργειες.
Που μπορεί να εφαρμοστεί η τεχνική:
Η συστηματική χρήση των 6 Καπέλων Σκέψης έχει ιδιαίτερη αξία στις ακόλουθες περιστάσεις:
- Όταν αυτοί που συμμετέχουν στη σκέψη, έχουν έντονες και διαφορετικές απόψεις
- Όταν γίνονται μακρόσυρτες συζητήσεις που δεν καταλήγουν πουθενά
- Όταν ένα ζήτημα χρειάζεται να συζητηθεί διεξοδικά
Ποια είναι τα οφέλη:
- Η τεχνική εξετάζει ένα ζήτημα ή πρόβλημα από κάθε οπτική, επομένως δεν επιτρέπει καμία μεμονωμένη άποψη (ή άτομο) να κυριαρχήσει σε μια συνάντηση ή ομαδική συζήτηση.
- Οι ιδέες, οι αποφάσεις, και οι λύσεις που επιτυγχάνονται, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο των 6 Καπέλων Σκέψης, είναι πιο στιβαρές και αποτελεσματικές από ό, τι θα ήταν σε άλλη περίπτωση.
- Οι συμμετέχοντες, ενθαρρύνονται να προσεγγίσουν πιο ολιστικά τυχόν μελλοντικά ζητήματα ή προβλήματα.
- Αν και χρησιμοποιείται συχνότερα από μια ομάδα, μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά από κάθε άτομο που επιθυμεί να ακολουθήσει μια ολιστική προσέγγιση σε θέματα και προβλήματα.
Τι προτείνω να κάνεις:
- Αποφάσισε σε ποιους τομείς θα εφαρμόσεις τα καπέλα, κάνοντας ατομική χρήση, χρήση σε συζήτηση ή χρήση σε επαγγελματική συνάντηση.
- Διάλεξε τις ομάδες στις οποίες θα τα παρουσιάσεις, και προσδιόρισε τους στόχους που θέλεις να πετύχεις μαζί τους.
- Φαντάσου ένα θέμα για το οποίο χρειάζεται να στείλεις email σε κάποιον, και κάνε χρήση των καπέλων για να σχεδιάσεις αυτό που θέλεις να πεις.
- Ξεκίνα με απλά θέματα και κάνε εξάσκηση.
Μπορείς να μάθεις πιο αναλυτικά για την τεχνική εδώ.
Αν βρήκες χρήσιμο αυτό που μόλις διάβασες, προώθησε το σε κάποιον που σε ενδιαφέρει... άλλωστε η γνώση έχει αξία, μόνο όταν τη μοιράζεσαι!
Μπορείς επίσης να βρεις κι άλλα άρθρα μου εδώ.
Μέχρι την επόμενη φορά, να είσαι πολύ καλά!